Pwyllgor y Cynulliad yn Argymell Gwelliannau i Chwaraeon mewn Ysgolion

Mae Chwaraeon Cymru wedi croesawu cyfres o argymhellion i gynyddu lefelau gweithgarwch corfforol pobl ifanc yng Nghymru.

Mae rhoi mwy o flaenoriaeth i chwaraeon ac addysg gorfforol mewn ysgolion yn un o themâu allweddol adroddiad Pwyllgor Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Chwaraeon Cynulliad Cenedlaethol Cymru, a gyhoeddwyd heddiw.

Mae 20 o argymhellion y grŵp trawsbleidiol yn cynnwys y canlynol:

• Gwneud 120 munud o addysg gorfforol mewn ysgolion yn ofyniad statudol sylfaenol.
• Rhoi mwy o flaenoriaeth i addysg gorfforol yn y cwricwlwm newydd ac yn nhrefn arolygu ysgolion Estyn. Dylai'r fframwaith arolygu gynnwys cadw at y gofyniad 120 munud yr wythnos, ond hefyd at ansawdd y profiad addysg gorfforol.
• Rhoi mwy o bwyslais ar weithgarwch corfforol yn y rhaglen Addysg Gychwynnol i Athrawon (AGA).
• Gwneud Ysgolion Cymunedol yn realiti i bawb, gan sicrhau cysondeb o ran mynediad at gyfleusterau ysgolion ar gyfer cyfleoedd gweithgarwch corfforol y tu allan i oriau ysgol ledled Cymru.
• Sicrhau bod pob ysgol uwchradd yn rhoi gwybod i ddisgyblion am y dewis a'r ystod o weithgareddau corfforol sydd ar gael iddynt a gwneud yn siŵr bod eu safbwyntiau'n cael eu hystyried.

Cynhaliwyd ymgynghoriad cyhoeddus fel rhan o'r adroddiadGweithgarwch Corfforol Plant a Phobl Ifanc, gyda Chwaraeon Cymru'n darparu tystiolaeth ysgrifenedig, yn ogystal â rhoi tystiolaeth mewn gwrandawiad pwyllgor.

Dywedodd Sarah Powell, Prif Weithredwr Chwaraeon Cymru, a roddodd dystiolaeth yn y pwyllgor:

"Yn gyntaf, mae'n rhaid i mi ddiolch i'r pwyllgor am ei waith trylwyr a'i fanylder wrth lunio ei adroddiad.

"Mae'r gwaith yma unwaith eto'n tynnu sylw at nifer yr heriau sy'n ein hwynebu ni i gael pobl yn egnïol a'r agwedd gydweithredol mae angen i ni ei rhoi ar waith os ydyn ni am gynyddu lefelau gweithgarwch er lles cenedlaethau'r dyfodol.

"Rydyn ni wedi dweud yn glir yn Chwaraeon Cymru bod gan ysgolion rôl hanfodol i'w chwarae i sicrhau bod pobl ifanc yn hyderus, yn fedrus ac yn gallu cymell eu hunain i fwynhau bywyd sy'n cynnwys chwaraeon a gweithgarwch corfforol.

"Byddai gofyniad statudol o 120 munud o AG, yn cael ei darparu gan staff addysgu sydd wedi'u hyfforddi'n dda a'i defnyddio yn fframwaith Estyn, yn codi'r safon o ran y cyfleoedd a'r profiadau sy'n cael eu cynnig i bobl ifanc.

"Mae cyfeiriad y pwyllgor at brofiad safonol o weithgarwch corfforol ochr yn ochr â'r gofyniad statudol yma o ran AG yn hynod o arwyddocaol."

Mae uchafbwyntiau eraill o'r adroddiad yn cynnwys yr angen i gyrff cyhoeddus weithio gyda'i gilydd yn fwy effeithiol, a chydnabod hefyd bwysigrwydd rôl rhieni wrth ddylanwadu ar weithgarwch corfforol eu plant.

Mae galwadau hefyd am fframwaith mesur cenedlaethol y cytunir arno ar gyfer lefelau gweithgarwch corfforol a ffitrwydd, mwy o fuddsoddiad mewn cyfleusterau a hyrwyddo modelau rôl benywaidd.

Ychwanegodd Sarah Powell:

"Mae'r sector chwaraeon yng Nghymru ar flaen y gad gyda nifer o'r meysydd gwaith yma, fel datblygu elfen llythrennedd corfforol y cwricwlwm newydd a rhoi llais i bobl ifanc drwy'r Arolwg Chwaraeon Ysgol a thwf y rhaglen Llysgenhadon Ifanc. Mae'r adroddiad yn rhoi pwyslais gwirioneddol ar y meysydd gwaith yma ac rydyn ni'n awyddus i ystyried sut gallwn ni eu datblygu ymhellach mewn partneriaeth, a'u hymgorffori go iawn mewn bywyd yn yr ysgol a thu allan er lles pobl ifanc.

"Mae buddsoddiad newydd fel y Gronfa Iach ac Egnïol a'r buddsoddiad ychwanegol o £5m mewn cyfleusterau chwaraeon a gyhoeddwyd gan Lywodraeth Cymru yn ddiweddar yn gamau mawr ymlaen.

"Roeddwn i'n falch o weld cyfeiriad y pwyllgor at effaith gweithgarwch corfforol ar iechyd meddwl a lles yn arbennig, ychydig wythnosau ar ôl i ni gyhoeddi ein hymchwil ein hunain i'r effaith sylweddol ar iechyd y genedl."

Cliciwch yma i weld yr adroddiad llawn.